(TGNB) – Khi giá chè tăng, đời sống nông dân Thái Nguyên cải thiện nhờ chuyển đổi sang canh tác hữu cơ: sức khỏe được nâng cao và môi trường sống được cải thiện rõ rệt.
Nội dung bài viết
Nâng cao nhận thức của nông dân về canh tác hữu cơ bền vững
Nhằm thực hiện Đề án Phát triển sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh Thái Nguyên, Trung tâm Khuyến nông tỉnh phối hợp cùng các huyện, thành phố triển khai mô hình sản xuất chè hữu cơ. Mục tiêu là hướng tới xây dựng vùng chè hữu cơ quy mô 110ha đạt Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 11041-6:2018. Giai đoạn đầu, 40ha được lựa chọn để áp dụng mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn Việt Nam về chè hữu cơ.
Hình ảnh một góc vườn chè được canh tác theo tiêu chuẩn hữu cơ của Hợp tác xã Nhật Thức, Phục Linh, Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.
Trong số 40ha khu vực thí điểm, xã Phục Linh – Đại Từ được chọn triển khai trên 7ha. Mặc dù mới áp dụng trong thời gian ngắn, cách làm này đã tạo sức lan tỏa mạnh mẽ đến bà con nông dân về phương pháp trồng trọt thân thiện sinh thái, bảo vệ sức khỏe con người. Sự hưởng ứng tích cực thể hiện qua việc nhiều hộ dân địa phương đã chuyển đổi theo mô hình sản xuất an toàn và bền vững này.
Các hộ dân tham gia mô hình nhận được sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông tỉnh Thái Nguyên gồm phân bón hữu cơ, chế phẩm bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học và đào tạo chuyển giao kỹ thuật. Các giống chè trồng chủ yếu trong vùng là LDP1, Long Vân đang vào vụ thu hoạch. Tuổi của cây chè phần lớn từ 6 đến 12.
Việc sử dụng các loại phân bón hữu cơ hỗ trợ giúp cây chè phát triển tốt hơn, lá to, búp mập và giữ được sự non lâu. Khi chế biến, chất lượng chè có độ dính cao. Khi pha nước chè có màu xanh trong, sánh mịn, bóng láng và vị ngọt đậm đà. Tình hình sâu bệnh (chủ yếu là rầy xanh và bọ cánh tơ) gây hại cây chè ở mức độ trung bình.
Vào thời điểm cuối năm, thời tiết thuận lợi cho bọ xít muỗi phát triển và gây hại. Tuy nhiên, các hộ đều tuân thủ phun phòng bằng chế phẩm thảo mộc nên không ảnh hưởng tới năng suất và chất lượng chè.
Sau thời gian canh tác hữu cơ, hệ sinh thái nương chè có sự thay đổi, môi trường được cải thiện. Mặc dù ban đầu năng suất giảm 300-400 kg/ha so với canh tác thông thường, chất lượng chè đã được nâng cao.
Khi tới thăm vùng chè hữu cơ tại HTX Nhật Thức, ông Hà Trọng Tuấn, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông chia sẻ: “Việc sử dụng thuốc hóa học bừa bãi, bà con nông dân sẽ là người chịu ảnh hưởng đầu tiên đến sức khỏe. Tác động xấu sẽ âm thầm diễn ra trong suốt quá trình từ chăm sóc, thu hoạch cho đến đóng gói sản phẩm. Vì thế, chuyển đổi theo hướng sản xuất an toàn, đáp ứng tiêu chuẩn hữu cơ, bà con sẽ là người hưởng lợi đầu tiên.
Ông Hà Trọng Tuấn, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Thái Nguyên, trực tiếp khảo sát thực địa và làm việc với Hợp tác xã Nhật Thức về phát triển vùng nguyên liệu chè hữu cơ.
Trong quá trình thực hiện, ông Tuấn lưu ý bà con cần phân biệt rõ hai khái niệm “theo hướng hữu cơ” và “đạt tiêu chuẩn hữu cơ”.
Ông giải thích: “Sản xuất đạt tiêu chuẩn hữu cơ, bà con phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu, còn theo hướng hữu cơ chỉ thực hiện một phần. Cùng mang hai chữ “hữu cơ” nhưng giá trị sản phẩm đạt chứng nhận sẽ cao hơn nhiều so với sản phẩm theo hướng hữu cơ.”
Vì vậy, Giám đốc Trung tâm mong muốn bà con hoàn thiện điều kiện để chè đạt chứng nhận hữu cơ, nâng cao giá trị đặc sản địa phương. Kết quả ban đầu cho thấy, giá chè hữu cơ tại Phục Linh được thu mua cao hơn 30% so với chè truyền thống.
Với giá bán 35.000 đồng/kg, mỗi ha cho 13 tấn chè tươi, người dân thu về 455 triệu đồng, trừ chi phí còn lãi 148 triệu đồng/ha.
Truyền động lực cho nông dân trong giai đoạn đầu sản xuất hữu cơ
Với vai trò cầu nối giữa Trung tâm Khuyến nông tỉnh và các hộ dân tham gia mô hình sản xuất chè hữu cơ tại xã Phục Linh, HTX Nhật Thức luôn đồng hành và tạo điều kiện tối đa cho bà con chuyển đổi phương thức canh tác.
Chia sẻ về công tác triển khai mô hình cho thành viên HTX, bà Đào Thị Thức, Giám đốc đơn vị cho hay, việc vận động chuyển đổi theo hướng sản xuất hữu cơ gặp phải không ít khó khăn.
Năng suất chè giảm nhưng chất lượng được nâng cao khi mới chuyển đổi sang canh tác theo tiêu chuẩn hữu cơ tại Thái Nguyên.
Theo bà Thức, Giám đốc HTX Nhật Thức, việc thuyết phục bà con chuyển đổi sang sản xuất chè hữu cơ không hề đơn giản, bởi họ chủ yếu chú trọng đến lợi nhuận trước mắt chứ chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích lâu dài đối với sức khỏe và môi trường. Vì thế, HTX thường xuyên phối hợp với Trung tâm Khuyến nông tỉnh để hỗ trợ kỹ thuật, động viên tinh thần cho bà con.
Theo bà, muốn xây dựng thành công vùng chè hữu cơ cần lưu ý đến giai đoạn chuyển đổi. Lúc đầu năng suất thấp, chất lượng chưa ổn định do thiếu kinh nghiệm. Do đó cần động viên, cũng như hỗ trợ bà con kịp thời để họ an tâm chuyển đổi.
Nhiều hộ dân đã cảm nhận rõ sự thay đổi về sức khỏe, môi trường kể từ khi chuyển sang sản xuất hữu cơ. Họ làm việc vui vẻ, yên tâm hơn khi không còn lo ngại tác hại của hóa chất.
Chị Nông Thị Dung, người nông dân ở Phục Linh, Đại Từ, Thái Nguyên tự tin đứng cạnh cánh đồng chè xanh tươi mà mình vất vả chăm chút từng ngày.
Theo chị Dung, khi chuyển sang phương pháp hữu cơ, bà con rất phấn khởi và yên tâm sản xuất không lo độc hại. Người tiêu dùng cũng an tâm hơn khi sử dụng sản phẩm từ cây chè được chăm sóc trong môi trường an toàn. Đó chính là giá trị tuyệt vời mà chè hữu cơ mang lại.
Theo ông Trần Văn Linh, Phó Chủ tịch UBND xã Phục Linh, địa phương xác định chè là cây kinh tế mũi nhọn và là con đường làm giàu chủ yếu. Chính quyền địa phương đã tập trung chỉ đạo, hướng dẫn người dân chuyển đổi theo hướng sản xuất hữu cơ để nâng cao chất lượng và giá trị.
Để phát triển bền vững, cần sự hợp tác của người dân trong xây dựng các mô hình sản xuất an toàn, có lợi cho cả đôi bên. Điều này giúp thương hiệu chè Phục Linh được tin dùng, thị trường mở rộng.
Để duy trì và nâng cao chất lượng vùng chè hữu cơ, Trung tâm Khuyến nông tỉnh khuyến nghị người dân cần tuân thủ đúng quy trình, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao chất lượng.
Năm 2024, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Thái Nguyên có kế hoạch tiếp tục triển khai mô hình ứng dụng đồng bộ tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất chè theo tiêu chuẩn hữu cơ trong nước. Thông qua đó, hỗ trợ người dân áp dụng phương thức canh tác mới, thân thiện môi trường; góp phần bảo vệ sức khỏe cho cả người sản xuất và người tiêu dùng.
THẾ GiỚI NANO BẠC