Phòng chống mầm bệnh trong nuôi cá nước ngọt

(TGNB) – Dịch bệnh được coi là nguyên nhân chính gây thất thoát trong nuôi trồng thủy sản. Mầm bệnh có thể xâm nhập vào ao nuôi theo nhiều con đường khác nhau như: theo đường bố mẹ hoặc con giống, thức ăn, nguồn nước cấp vào ao nuôi, vật chủ trung gian hoặc sinh vật mang bệnh, dụng cụ trong nuôi trồng thủy sản,…

Xử lý nước

Khi bắt đầu vụ nuôi, nguồn nước lấy vào và cung cấp cho ao trong quá trình nuôi cần được xử lý cẩn thận. Có thể lấy nước bằng một trong các phương pháp sau (tùy theo điều kiện).

– Phương pháp cơ học: Cho nước vào bể chứa để lắng lọc hoặc cho nước chảy qua bể lọc, chúng có thể loại bỏ các chất hữu cơ lơ lửng trong nước cấp, các vi sinh vật bám vào chất lơ lửng như nấm, vi khuẩn, động vật nguyên sinh,… Do đó, phương pháp này hạn chế phần nào số lượng lớn vi sinh vật có thể xâm nhập vào hệ thống ao nuôi. Đối với những ao nuôi trồng thủy sản không có hệ thống lọc bùn đáy ao, nước lấy vào cần qua lưới lọc nhỏ.

Kiểm dịch đàn giống

Hiện nay, hệ thống kiểm dịch quốc gia và phòng xét nghiệm dịch bệnh động vật thủy sản có thể đảm bảo yêu cầu người dân trong việc kiểm dịch đàn giống trước khi nuôi.

Động vật thủy sản nhập khẩu (từ nước ngoài vào Việt Nam) cần được kiểm dịch từ vùng này sang vùng khác của nước này để tránh lây lan mầm bệnh từ nước ngoài sang vùng khác và từ nơi này sang nơi khác.

Mục đích của việc kiểm dịch là loại bỏ những con giống kém chất lượng trước khi quyết định sử dụng để nuôi.

Cần loại bỏ ký sinh trùng trước khi thả giống

Trước khi thả giống cần phải tắm cho đàn giống bằng một trong các phương pháp sau:

– Muối ăn (NaCl) 2 – 4% thời gian 5 – 10 phút (cá nước ngọt);

– Formalin 150 – 200 ml/ m3, kết hợp sục khí mạnh trong vòng 60 phút.

Ngoài ra tùy từng trường hợp cụ thể có thể tắm bằng hóa chất, kháng sinh.

Diệt trừ mầm bệnh trong thức ăn và cơ sở cho ăn

Đối với thức ăn & động vật tươi sống, cần rửa sạch bằng nước muối (các loài nước ngọt) trước khi cho ăn. Thức ăn tươi sống nên được nấu chín trước khi cho ăn vào mùa cá hay bị dịch bệnh.

Loại bỏ các thực phẩm tổng hợp khi xuất hiện các vết vón cục và nhiễm nấm mốc.

Thường xuyên rửa và vệ sinh khu vực cho ăn, khay ăn bằng formalin hoặc nước muối (cá nước ngọt).

Việc sát trùng nơi cá đến ăn phụ thuộc vào chất lượng nước, độ sâu, nhiệt độ nước, khu vực cho cá ăn và tình hình dịch bệnh của cá ở trại trong thời gian qua. Tốt nhất nên thường xuyên treo 2 – 3 túi vôi sống hoặc clorua canxi (CaOCl2) xung quanh khu vực cho ăn để khử trùng. Liều lượng 2 – 4 kg vôi nung/ túi hoặc 100 – 200 g Clorua vôi/ túi.

Khử trùng các thiết bị

Nuôi trồng thủy sản có thể bị nhiễm các dụng cụ nuôi (xô, chậu, vợt) có chứa mầm bệnh, vì vậy mỗi ao hoặc bể nên sử dụng các dụng cụ nuôi riêng lẻ.

Ngâm với nước muối thông thường, thuốc tím hoặc formalin sau khi sử dụng và rửa lại bằng nước sạch trước khi sử dụng.

Quần áo của nông dân sau khi lội nước cần được giặt sạch và phơi khô trước khi sang bể khác.